(Planet, 2006)
Bogarde denkt zwartwit
Klein bericht op de valreep van 2005. ‘Bogarde heeft Van Basten wel in de gaten’ stond erboven. Strekking: Bogarde buigt nog steeds voor niemand. Donkere spelers worden onverminderd achtergesteld. En daar zou Marco van Basten zich ook schuldig maken. Aan racisme dus. Kluivert, Seedorf, Reiziger, Melchiot, Hasselbaink, Boateng en Zenden zijn geen vaste waarden meer. ‘Op Zenden na zijn ze een stuk donkerder dan de spelers die nu geselecteerd worden. Ik zie dat niet los van elkaar. Wie dat niet ziet, is blind. Schei toch uit.’
Winston Bogarde heeft recht op zijn mening, maar uw Vrije Man ook. En toevallig wens ik ook in 2006 te blijven aanstippen waar de sport de bocht uit giert.
Bogarde was een back van wereldklasse, één van de peilers van het grote Ajax van midden jaren negentig. Hij was beter dan Maxwell en Trabelsi samen. Voerde namelijk meedogenloos zijn taak uit, liet zijn man nooit lopen, dekte hard, strak, liet zich nooit piepelen.
Een makkelijke jongen was Bogarde niet. Hoeft ook niet. Pikte nooit dingen die hij ervoer als onrecht en verbouwde op die basis kleedkamers en kantoren bij Barcelona en Chelsea. Bij beide clubs speelde hij weinig als gevolg van blessures. De laatste drie jaar streek hij bij Chelsea een vermogen op met het lopen van rondjes, nadat hij was uitgekotst, terwijl zijn contract doorliep.
Ik misgun Winston Bogarde geen cent. Goed gedaan. Althans vanuit financieel oogpunt. Niet interessant verder. De een verdient zijn geld in de handel, de ander door zijn contract uit te dienen. Mag. En ik mag zeggen dat ik het van geen waarde vind. Dat zo’n gedrag precies aan de andere kant van het spectrum zit waar het de charme van de sport betreft.
Ik had nooit meer aanvechting gevoeld enig woord te wijden aan Winston Bogarde tot hij onlangs besloot veel woorden, een boek zelfs, te wijden aan zijn loopbaan. De titel van het boek zegt alles: ‘Deze neger buigt voor niemand’.
Kopen? Lezen? Nou, nee, ik lees niet graag de frustraties van iemand voor wie geld verdienen een grotere passie bleek dan voetballen. Zijn goed recht, maar persoonlijk lees ik dan liever ‘De kunst van het geluk’ van de Dalai Lama.
In Sportweek stond een interview met Winston. Daaruit kwam ook het bericht waarover ik repte. Het versterkte mijn voornemen om het boek niet aan te schaffen, al zal een ander er juist een aansporing in gelezen hebben om naar de boekhandel te rennen.
Waarom ik er nu dan toch over schrijf? Omdat je niet Van Basten zomaar van een racistisch keuzebeleid kunt beschuldigen. Ik bedoel, dan kan wel, iedereen mag zijn mening ventileren, maar ik mag dat dan weer nonsens vinden.
Natuurlijk is er racisme in de voetbalwereld. Dat komt namelijk als een onuitroeibare plaag overal voor. Maar juist in de sport wordt de hobbel van de huidskleur vaak goed genomen. Werd en wordt Pelé genegeerd? Hebben we iets tegen Ronaldinho, omdat hij niet wit is? Juichten we minder voor Rijkaard of Gullit? Blijft het stil in de Kuip als Kalou scoort?
Zwarte voetballers stuiten in Nederland nauwelijks op racisme. Maar er bestaan in ons land wel degelijk vooroordelen over de gekleurde medemens. Daarom hadden mannen als Kluivert, Davids, Seedorf, Hasselbaink, De Jong, Van Gobbel enzovoort zo’n belangrijke voorbeeldfunctie. Hebben ze die altijd even goed ingevuld? Nee. Als je zegt waarop het staat, zeg dat dan ook eens, Winston.
Terug naar Marco van Basten. Hij wil Kalou erbij (zou niet moeten, maar dat is een andere discussie). Hoe blank is Kalou? En zou Van Bommel er bij Marco buiten vallen omdat hij ver weg Surinaamse roots heeft?
Het is een verkeerde en gevaarlijke bewering om te denken dat Van Basten op kleur selecteert. Ik geloof niet dat de bondscoach bijvoorbeeld Kluivert links laat liggen om diens vel. Wél omdat Nederlands beste spits, want dat is hij, al jaren zijn talent verkwanselt.
Van Basten kun je niet zomaar als racist wegzetten. Bovendien bespeelt Bogarde op dubieuze gronden het sluimerende sentiment van tweedeling op basis van huidskleur. Fout, niet goed, schiet niemand wat mee op.
En Bogarde? Die hoeft voor niemand te buigen. Nergens voor nodig. Gewoon rechtop staan, jasje aan en kijken. Is prima. Maar je zou hem in zijn waarneming meer kleurnuances gunnen dan zwartwit.